Varikosel Nedir? Belirtileri, Tanısı ve Tedavisi

Varikosel Nedir?

Varikosel testisten (yumurta) kirli kanı uzaklaştıran toplar damarların (venlerin) anormal genişlemesi sonucunda oluşan durumdur. Halk arasında yaygın olarak bilinen ve bacaklarda görülen anormal damar genişlemesi-varis’i, testislerde oluşan varikosele benzetebiliriz.

Sonuçta testislerde biriken kirli kan ısı artışına ve bu kan kan içindeki atık ürünler testis fonksiyonlarında bozulmaya sebep olur. Sonuçta kasığa vuran ağrı veya rahatsızlık hissi, etkilenen testisin boyutlarında küçülme, yumuşama, sperm değerlerinde bozulma ve erkeklik hormonu düzeylerinde düşmeye sebep olabilir.

İçindekiler [Gizle]

İçindekiler

Erişkin erkeklerde görülme sıklığı yaklaşık %15’tir. Yani yaklaşık her erişkin 7 erkekten birinde varikosel saptanıyor. Sperm değerlerinde bozulma olan erkeklerin ise %25’inde sebep varikoseldir. Çocuk sahibi olamayan yaklaşık her 3 erkekten 1’inde, daha önce çocuğu olup da tekrar çocuğu olamayan erkeklerin de %80’inde sebep varikoseldir.

Neden oluştuğuna dair çok net bilgi yoktur. Ancak uzun süre ayakta kalma, ıkınma, zorlanma gibi durumlarda varikoselin ortaya çıkabileceği bilinmektedir. Toplar damarlar içerindeki valv yani kapakçıklarında sorunlu olduğu gösterilmiştir.

Varikosel Testise Nasıl Zarar Verir?

Başlıca 2 sebepten testiste hasar meydana gelir: ısı artışı ve toksik ürünlerin ters kan akımıyla birikmesi. Isı artışı hem sperm hem de androjen (erkeklik hormonu) üretimini olumsuz etkilemektedir. Böbrek ve böbrek üstü bezinden gelen toksik ürünler de sperm üretimini olumsuz etkiler. Varikosel yalnızca sperm sayı ve hareketini olumsuz etkilemekle kalmaz, sperm DNA hasarına da sebep olur. Varikoseli olmasına rağmen sperm sayı ve hareketi normal olup çocuk sahibi olamayan erkeklerde altta yatan sorunun DNA hasarı olduğu bilinmektedir.

Varikosel Neden Sol Tarafta Daha Sık Görülür?

Varikosel %75-95 oranında sol tarafta görülür. Hastaların %10’unda iki taraflı, %2’sine ise sağ tarafta görülür. Sol testisin kirli kanını taşıyan toplar damar kasıktan yukarı doğru ilerler ve böbrek toplar damarına karışır. Sağ tarafta ise tüm vücut kanını kalbe taşıyan ana toplar damara katılır. Sol tarafta böbrek damarına dik açıyla katılan toplar damarda kan akımında yavaşlama ve geriye akım olur. Yine sol taraftaki venler sağ tarafa göre 8-10cm daha uzundur. Özellikle böbrek üstü bezinden ters akımla gelen toksik ürünler de testiste oluşan hasara katkıda bulunur.

Yalnızca sağ tarafta varikoseli saptanan hastalarda daha detaylı değerlendirme gerekebilir. Böbrek veya karın arka duvarında testis damarlarına bası yapan sebepler araştırılmalıdır.

Varikosel Ne Tür Şikayetler Yapar, Belirtileri Nelerdir?

Çoğu hastada belirti vermez (asemptomatik) veya hasta durumun farkında değildir. Çocuk sahibi olamayan (infertil) erkeklerin muayenelerinde veya başka bir sebeple üroloji muayenesi sırasında genellikle saptanır. Bunun dışında hastalara sorulduğunda özellikle uzun süre ayakta kaldıklarında veya spor yaptıklarında testislerinde- kasıklara yayılan ağrı tarif ederler. Yine testiste sarkma, etrafında kalın genişlemiş damarların görülmesi, testiste küçülme ve yumuşama sık gördüğümüz belirtilerdendir.

Nasıl Tanı Konulur?

Hastalar genellikle yumurtalıklarında bir dolgunlukla veya ağrıyla başvurur. Fizik muayenede testisler muayene edilir. Muayenede varikosel şiddetine göre derecelere ayrılır: 1. Derece varikoselde testis damarlarındaki genişleme ıkınmayla (valsalva) tespit edilir. 2. Derecede elle ıkınma yapılmadan da damar genişliği hissedilebilir. 3. Derece varikosel en şiddetli seviyedir ve dışardan gözle testis damarlarındaki genişleme, kıvrılma görülebilir. Bunun yanında testis boyutları, testisin kıvamı, sperm kanalları detaylı muayene edilir.

Fizik muayene aslında tanı koymak için yeterlidir. Ancak muayene sırasında tanı koymanın zorlaştığı durumlarda yumurtalık ultrasonografisi (skrotal renkli doppler ultrasonografi) istenir. Bu durumlar obezite, hidrosel (yumurta etrafında sıvı birikimi), geçirilmiş cerrahi ve testiste hassasiyet varlığıdır.

Spermiogram 3-5 günlük cinsel perhiz-boşalmama sorası yapılan, hastanın boşalması sonucunda çıkan meninin (semen sıvısı) incelenmesi işlemdir. Çıkan menide spermlerin sayısı, hareket kabiliyeti ve oranı ve yapısal bozukluğu araştırılır. Tek testle karar verilmeyip 2 hafta sonra yapılan ikinci bir test ile tam değerlendirme yapılır. Sperm değerleri ciddi bozulma saptanan hastalarda hormonal araştırma ve genetik bazı testler gerekebilir.

Kimlerde Varikosel Tedavi Edilmelidir?

Öncelikle bilinmesi gereken maalesef varikoselin ilaçla tedavisi yoktur. Sperm değerlerinde bozulma olan hastalarda bu durumu varikosel dışında bir sebeple açıklanamıyorsa mikroskobik varikoselektomi ameliyatı önerilir. Çocuk sahibi olamayan çiftlerin araştırılmasında sperm değerleri bozulmuş olanlarda yapılan varikoselektomi operasyonu doğal yollardan çocuk sahibi olma potansiyelini-şansını artırır.

Sperm parametreleri normal olsa bile çocuk sahibi olamayan çiftlerde DNA hasarı tespit edilirse varikoselektomi önerilebilir. Varikoselektomi sonrası sperm değerlerinde düzelme ve sperm DNA hasarında düzelme-iyileşme gözlenir. Varikoselektomi yardımcı üreme yöntemlerinin de başarı şansını artırmaktadır.

Testis Ağrısına Sebep Olan Varikosel Tedavi Edilmeli Mi?

Varikosel özellikle genç ve gün boyu aktif ayakta çalışan kişilerde (öğretmen, polis, tezgahtar gibi) yaşam kalitesini bozan testis ağrısına sebep olabilir. Ancak bu ağrı cerrahi sonrası hastaların %48-90 oranında geçmektedir. Yüksek başarı şansından dolayı önceden detaylı bilgilendirme yapılarak cerrahi tedavi bu hastalara da önerilmektedir.

Varikosel Cerrahisi, Hangi Yöntemle Daha Başarılı?

Varikosel için şimdiye kadar tanımlanmış farklı ameliyat teknikleri olmasına rağmen başarısı en yüksek, komplikasyonu en düşük yöntem mikroskobik varikoselektomidir. Kasıktan yapılan yaklaşık 2cm’lik kesi ile testisten çıkan toplar damarlar ayrıştırılır ve bağlanır.

Ameliyat sahasını daha detaylı görmemize yardımcı olan mikroskopların kullanılmasıyla ameliyat başarısı artmış ve komplikasyonları en aza inmektedir. Mikroskopik varikoselektomi ile testisi besleyen atar damarlar, sinirler ve testisten sıvı taşıyan lenf damarları korunur ve zarar görmez.

Ameliyat küçük bir sahada yapılan ince el becerisi ve mikroskop tecrübesi gerektiren bir ameliyattır. Spinal (belden uyuşturma) veya genel anestezi altında ameliyat yapılır.

Ameliyat Sonrası Takip Nasıl Yapılır?

Hastalar aynı gün akşamında veya ertesi gün taburcu edilir. 48 saat sonra banyo yapabilirler. Genellikle gizli estetik dikişlerle cilt kapatıldığı için dikiş alınması gerekmez. İlk birkaç gün yara hattında kızarıklık ve hafif şişme olabilir. Birkaç gün sonra hafif aktivitelere ve normal yaşantısına dönebilirler. Cinsel ilişki için 4 hafta beklenmelidir. Yine 1 ay kadar ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.

Tedavinin sonuçları ilerleyen aylarda yapılan sperm testlerinde görünür. Sperm değerlerinde %60-80 düzelme görülür. %40-60 hastada spontan gebelik oluşur.

Mikro-Doppler Kullanımı Başarı Şansını Artırır Mı?

Ameliyat alanında testisten kirli kanı götüren bozulmuş olan toplar damarların ayrıştırılıp bağlanması hedeflenir. Mikroskop kullanılarak bu toplar damarlar atar damarlardan (arter) ve lenfatik damarlardan ayrıştırılır. Kullandığımız 1.5mm çapındaki mikro-doppler sayesinde ameliyat güvenliği ve başarısı artmaktadır. Doppler cihazı bilindiği gibi atar damarlardaki kan akımını göstererek onları korumamızı sağlar.

“Bu sayfada yer alan bilgiler hastaları aydınlatmak için hazırlanmıştır. Teşhis ve tedavi konusunda kapsamlı bilgi almak için lütfen doktorumuzla iletişim kurunuz.”

DETAYLI BİLGİ AL