Artık halk arasında da yaygın olarak bilinen ve kullanılan “sistit” idrar kesesinin iltihabıdır. Genellikle bayanlarda gözlenir.
20-30 yaş arasındaki her 3 kadından biri idrar yolu enfeksiyonu geçirir.
Kadınların yarısı hayatında en az bir kez sistit geçirir.
Bu yüzden biz üroloji hekimlerinin sık karşılaştığı bir durumdur.
Hastalar kasık bölgelerinde, karın alt kısmında veya cinsel organlarında sızı ve yanma hisseder. Sık idrara çıkmak isterler ancak idrar yapmak çok sancılıdır. İdrar yaptıktan sonra tekrar yapma isteği olur.
İdrar rengi koyu ve bulanıktır. Kanlı olabilir. Bazen kokulu köpüklü idrar yaparlar. Hastalar temizlik sonrası kan lekesi görüp genellikle paniğe kapılır. Bazen ateş ve yan taraflarına-böbreğe doğru yayılan ağrı hissederler.
Kadın genital organlarının yapısı enfeksiyonlar için kolaylaştırıcı rol oynar. Kısa dış idrar borusu (üretra) anal bölgeye yakın yerleşimlidir. Sistiti olan hastaların idrar kültürlerinde en sık saptanan etken gaitada bulunan bakteridir (Escherichia coli-koli basili). Anal bölgede bulunan bakteri genellikle uygun olmayan hijyen koşullarında idrar yoluna yerleşip sistit tablosuna sebep olur.
Sistit genellikle kadınlarda görülür. Özellikle cinsel aktif çağda, balayı döneminde, menapoz sonrası dönemde sıklığı artar.
Özellikle genç bayanlarda sistite özellikle cinsel yolla bulaşan genital organ enfeksiyonları (vajinit, servisit, PID) eşlik edebilir. Bu durumlarda akıntı, yüksek ateş, yanma, dolgunluk hissi eşlik eder. Bazen var olan bir cinsel yolla bulaşan hastalık sistiti taklit eder ve hastalar üroloji hekimine başvurur. Bu durumlarda hastanın jinekolog ile birlikte takip ve tedavi edilmesi daha doğru bir yaklaşım olur.
Hastanın tariflediği şikayetleri, muayene bulguları ve laboratuvar sonuçları ile sistit tanısı konur. Laboratuvar tahlili olarak idrar tahlili basit sistit vakalarında çoğu zaman yeterlidir. Komplike olmuş, sık tekrarlayan hastalarda ise idrar kültürü ve antibiyogram testi yapılır. İdrar kültürü sistite sebep olan bakteriyi tanımlar ve bu bakterinin hangi antibiyotiklere duyarlı olduğunu gösterir.
Yüksek ateş ve yan ağrısının da eşlik ettiği böbrek enfeksiyonlarında (piyelonefrit) ultrasonografi veya tomografi ile idrar yollarında tıkanıklık veya taş olup olmadığı araştırılmalıdır.
Sistitin tedavisi antibiyotik tedavisidir. Basit sistit tedavisinde kısa süreli veya tek doz antibiyotikler kullanılır. Tedaviye cevap vermeyen sistitlerde idrar kültüründe üreyen mikroba karşı etkili olan antibiyotikler tercih edilir.
Cinsel yolla bulaşan bir durum değildir ancak cinsel ilişki sonrası oluşmasından dolayı karşı cinsten bulaştığı sanılır.
Sistit geçiren bayanların özellikle genital bölge hijyenine özen göstermeleri gerekir. Cinsel ilişki öncesi ve sonrası duş almaları, ilişki sonrası idrarlarını bekletmeden yapmaları, günlük 2 litre sıvı tüketmeleri, pamuklu iç çamaşırı giymeleri ve sık değiştirmeleri, kabız kalmamaları özellikle tavsiye edilir.
Cinsel aktif genç kadınlarda, özellikle cinsel aktivite sonrası oluşan idrar yolu enfeksiyonlarında korunma amacıyla antibiyotik kullanımı önerilir. İlişki sonrası alınan tek doz antibiyotiğin enfeksiyon oluşumunu önleyici etkisi vardır.
Hastalığın iyileşmesini hızlandıran veya hastanın şikayetlerini azaltan davranışlardır. Sistit geçiren hastaların bol sıvı tüketmeleri (günlük en az 2litre), hastalık döneminde cinsel ilişkiden uzak durmaları, kasık bölgelerine sıcak su torbası koymaları şikayetlerini dindirir.
Turna yemişi (cranberry) meyvesi günümüzde en sık kullanılan bitkisel tedavidir. Güçlü kanıt olmamasına rağmen sık sistit geçiren hastaların tedavisinde kullanılmaktadır.
Ayrıca antiinflamatuvar özelliği olan bazı bitkilerden yapılan (maydanoz, sarımsak, mısır püskülü, papatya) içecekler veya çayları da kullanılmakta.
Sistitin asıl tedavisi doktorunuz tarafından reçete edilen size uygun antibiyotik tedavisidir. Bitkisel tedavinin tek başına tedavi edici etkisi olmadığı unutulmamalıdır.
