Böbrek üstü bezi (adrenal veya sürrenal gland) böbreğin üst kısmında yer alan, asıl görevi hormon üretimi olan organlardır. Bu organlardan kaynaklanan kontrolsüz hücre çoğalması sonucu oluşan kitlelere adrenal tümörler yani böbrek üstü bezi tümörleri denir. İyi veya kötü huylu olabilirler.
Her insanda iki taraflı olarak böbreklerin üst kısmında yer alan, sarı renkte, yaklaşık 10gr ağırlığında organdır. Görevi hormon üretmektir. Vücudun temel fonksiyonlarının düzenli çalışmasında bu hormonlar aktif rol oynar.
Böbrek üstü bezinin ortasındaki kısma medulla, dış kısmına ise kortex (kabuk) denir. Kortex kısmından aldosteron, kortizol ve dehidroepiandrosteron üretilir. Bu hormonların kan basıncı, sıvı-iyon dengesi, cinsellik ve metabolizmanın düzenlenmesi gibi pek çok işlevi vardır.
Adrenal bezin iç kısmı yani medulladan ise epinefrin, norepinefrin ve dopamin salgılanır. Bu hormonlar vücudun stres hormonları olarak bilinir ve heyecanlanma anında ortaya çıkan etkilerden sorumludurlar.
Böbrek üstü tümörleri (adrenal kanserler) iyi veya kötü huylu olarak sınıflamanın dışında, hormon üreten (hormon aktif) ve hormon üretmeyen (hormon inaktif) olarak değerlendirilebilir. Hormon üretmeyen tümörler çoğunlukla belirti vermez. Tümörlerin çoğu bu gruptadır. Bu tümörler genellikle başka bir sebeple yapılan karın filmleri sırasında (ultrason, tomografi veya MR) sırasında saptanır.
Hormon üreten tümörler ise farklı şikayetlerle doktora başvurabilirler. Tümörün köken aldığı bölgeye ve üretilen hormona bağlı olarak şikayetler belirginleşebilir. Başlıca belirtiler: yüksek tansiyon, kilo alımı veya kilo kaybı, şeker yüksekliği, çarpıntı, sinirlilik, karında şişkinlik, kemik erimesi, yağlanma, kıllanma artışı olarak sayılabilir.
Böbrek üstü tümörlerinin sebebi tam olarak bilienmemektedir. Ancak genetik geçişli bazı hastalıklarda böbrek üstü bezi tümörleri daha sık görülmektedir.
Bu sendromlar: Carney komplexi, Li-Fraumeni Sendromu, Multipl Endokrin Neoplazi Tip 2, Nörofibromatozis Tip 1
Böbrek üstü tümörlerinin teşhisi görüntüleme yöntemleri olan tomografi veya MR ile konulur. Ancak böbrek üstü bezi hormon üreten bir organ olduğu için tümörlerin de hormon üretip üretmediği incelenmelidir.
Özellikle feokromasitoma denilen böbrek üstü bezinin medullasından köken alan tümörlerde adrenalin denilen hormon kanda ve idrarda atık ürünleri yükselmiştir. Kan ve idrarda hormon seviyeleri araştırılarak tümörün hangi hormon ürettiği araştırılır.
Hormon üretmeyen, herhangi bir şikayete sebep olmayan, görüntülemelerde tesadüfen saptanan 4cm’den küçük adrenal tümörler (adenomlar) takip edilebilir. Bu adenomlar 5cm’den büyük hale gelirse laparoskopik cerrahi ile çıkarılabilir.
Hormon üreten, hastada buna bağlı olarak şikayetlere sebep olan adrenal tümörler de laparoskopik cerrahi ile tedavi edilebilir.
Görüntülemelerde (tomografi veya MRI) kanser belirtisi veren kitleler çıkarılmalıdır. Hormon üreten tümörler mutlaka ameliyat öncesi endokrinoloji uzmanı tarafından detaylı değerlendirilip tedavisi başlandıktan sonra ameliyat planlanmalıdır. Anestezi doktoru da bu konuda detaylı bilgilendirilmeli ve önceden hazırlık yapılmalıdır.
Adenoma: Böbrek üstü bezinin iyi huylu, kanserojen olmayan tümörleri adenoma olarak adlandırılır.
Hormon üretmeyen küçük adenomlar genellikle takip edilir. Aldosteron hormonu üreten adenomlar aldosteronoma olarak adlandırılır. Kortizol hormonu üreten adenomlar, kilo alımı, şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve karında mor çizgiler ile seyreden Cushing sendromuna yol açar.
Adrenokortikal karsinom: Böbrek üstü bezinin malign yani kanserojen tümörüdür. Çok daha nadir karşılaşılır. Hormonal aktif veya inaktif olabilir.
Nöroblastom: Çocukluk çağında görüle böbrek üstü bezinin medullasından kaynaklanan tümörüdür.
Feokromasitoma: Böbrek üstü bezi medullasından köken alan hormonal olarak aktif tümördür. Yüksek tansiyon, çarpıntı, terleme ile seyreder.
Randevu ve bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
