Üretra darlığı, idrar kesesinden (mesaneden) idrarı dışarı taşıyan tüp şeklindeki organ olarak adlandırılan üretranın daralmasıdır. Kadınların yaklaşık %3-8’inde görülen üretra darlığı, kadınlarda erkeklere oranla daha az görülmektedir
Kadın üretrası erkeklerden farklı mıdır?
Evet, farklıdır. Kadınlarda üretra erkeklere göre daha kısadır. Kadınlarda vajen ön kısmında yer alır fakat erkeklerde olduğu gibi dışa uzanmaz.
Kadınlarda üretra erkeklere göre daha kısadır. Kadınlarda vajen ön kısmında yer alır fakat erkeklerde olduğu gibi dışa uzanmaz.
Üretra darlıklarının temel sebepleri travmalar ve yapılan tedavilerin sonucu oluşan hasarlardır. Uzun süre kateter uygulanması, radyoterapi (ışın tedavisi), uzamış doğum süreci, pelvik(leğen) kemiklerini içeren travmalar-kırıklar (pelvik fraktür), üretra-mesane cerrahileri (divertikül, karunkül, fistül ve idrar kaçırma sebepli uygulanan cerrahiler, mesane tümörü endoskopik cerrahisi- TUR-M), enfeksiyonlar (akut- kronik üretrit ve sistitler, tüberküloz) üretra darlıklarının en sık sebeplerindendir. Bazı hastalarda ise bunların hiçbiri olmayıp net bir etyoloji saptanamamıştır (idiopatik).
Sık idrara gitme, ani sıkışma, yanma, ince akımlı idrar, tuvalet sonrası tam boşaltamama hissi, sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, kanamalar ve hatta bazen idrar kaçırma üretra darlığının belirtilerindendir.
Kadınlarda üretra darlığı nadir görüldüğü için pek çok meslektaşımız bu durumdan şüphelenmez. İdrar yolu enfeksiyonu tedavi edilir ancak altta yatan sebep ortaya konulmadığı için maalesef enfeksiyonlar tekrarlar.
Uzun süre tedavi edilmeyen hastalarda idrar kesesi tam boşaltılamadığı için böbreklerde şişme (hidronefroz), enfeksiyon (piyelonefrit) ve nadir de olsa böbrek yetmezliği gelişebilir.
Kadınlarda Üretra darlığı teşhisi nasıl konulur?
Kadınlarda üretra darlığı teşhisi hastanın şikayetlerinin dinlenmesi sonrası üretra darlığından şüphelenmeyle başlar. İşeme testi (üroflowmetri) ile idrar basıncının düşük olduğu, işeme sonrası yapılan ultrasonografide idrar kesesinde idrar kaldığı görülür. Bazı hastaların ise fizik muayenede üretra ağzının çok dar olduğu net olarak görülebilir. Üretra bazı hastalarda ciddi dardır ve hastalar idrar boşaltamadığı için ince bir sonda yerleştirilir. Sonda takılamayan hastalarda göbekten ince bir sonda mesane içine yerleştirilir (perkütan sistostomi).
Mesane çalışma bozuklukları (mesane disfonksiyonu) da benzer şikayetlere sebep olduğu için bazı hastalarda bunu teşhis etmek için ürodinami denen bir test uygulanır. Bu test ile mesane kasılması sırasında basınç değişiklikleri kaydedilir.
Ayrıca idrar kesesinin kontrast madde ile doldurulması sonucu, idrar kesesi ve idrar borusunu gösteren filmler (voiding sisto-üretrografi - VCUG) de mesane çalışma bozukluğu tanısında kullanılır.
İdrar borusundaki darlıkları gösteren bir diğer işlem de sistoskopidir. Sistoskopi, ince bir kamera ile idrar borusu ve mesanenin görüntülenmesi işlemidir. Üretroskop ise üretranın kamera ile incelenmesidir. Üreto-sistoskopi ise dış idrar borusundan itibaren idrar kesesinin de incelenmesini kapsar. Bu işlem ile az da olsa üretrada genişleme de sağlanır. Ancak ciddi darlığı olan hastalarda bu işlem gerçekleştirilemez.
Kadınlarda üretra darlığı nasıl tedavi edilir?
Tedavi seçenekleri dilatasyon, endoskopik üretrotomi ve üretroplasti şeklinde sıralanabilir. Tedavi yönteminin seçiminde darlığın derecesi, geçmiş başarısız tedaviler (tekrarlama durumu) gibi pek çok durum göz önünde bulundurulmalıdır.
Üretra Dilatasyonu: Dilatasyon genişletme demektir. Dar olan üretranın özel aletler kullanılarak genişletilmesidir. Bu işlem lokal anestezi altında plastik sondalar, metal aletler veya balon kullanılarak yapılır. Haftalık uygulanabilir.
Endoskopik üretrotomi: Anestezi altında ucunda kamera olan bir aletle dar olan üretra bölümünün açılmasıdır. İşlem sonrası sonda takılır ve birkaç gün sonra sonda çıkarılır.
Üretroplasti: Üretrada darlık olan kısmın bir yama ile genişletilmesi işlemidir. Yama olarak vajen dokusu veya ağız içini döşeyen mukoza kullanılabilir. Diğer tedavi yöntemlerinin başarısız olduğu durumlarda uygulanır. Üretroplastinin başarı oranı tecrübeli ellerde diğer tedavi yöntemlerine göre daha yüksektir.
