İlerleyen yaşa birlikte büyüyen prostat dokusu idrar borusunu sıkıştırarak hastalarda şikayetlere sebep olur. Selim prostat büyümesi olarak adlandırılan BPH (benign prostat hiperplazisi) prostat hücrelerinin 40’lı yaşlardan sonra çoğalması ve prostat dokusunun büyümesidir.
Bu büyüme neticesinde hastalarda oluşan şikayetler 3 grup altında incelenebilir.
Hastalar daha sık idrar yaparlar. İdrar yapmak için uyandıkları için geceleri uyku düzenleri bozulur. Ani tuvalete gitme ihtiyacı ve hatta idrar kaçırma bu grup şikayetlerdendir.
İdrarlarını başlatmakta zorlanırlar, kesik kesik idrar yaparlar. Uzun süre tuvalette kalmak zorunda kalırlar.
Prostat büyümesine bağlı olarak oluşan şikayetlerin şiddetini değerlendirmek için kullanılan bazı ölçüm yöntemleri vardır. Bu yöntemlerden dünyada en yaygın kullanılanı IPSS (International prostate symptom score – Uluslararası prostat semptom skoru) hastaların depolama, işeme şikayetlerini ve yaşam kalitesini sorgular ve şikayetlerin seviyesini belirler.
Hastalar şikayetlerinin şiddetine göre her soruda 0 ile 5 puan arasında işaretleme yapar. Toplam 7 sorudan oluşan bu skorlama sisteminde en düşük 0 puan, en yüksek 35 puan en şiddetli şikayetleri temsil eder. Bu skorlama sistemi kolay uygulanabilir, kişinin şikayetlerini en hızlı ve kolay şekilde ölçmeye amaçlamaktadır.
Bu sistem ayrıca tedavi planlamasında, tedavi takiplerinde de biz hekimler için kolaylık sağlamaktadır.
Bu skorlama sistemi haricinde idrar akımını baz alan daha kolay vizüel-görsel bir skorlama sistemi de kullanılmaktadır. Bu sistemde gece ve gündüz idrar sıklığı, idrar akımı ve yaşam kalitesi sorgulanarak kişinin şikayetlerinin ciddiyeti ölçülmektedir.
Gündüz ve gece idrar yapma sıklığı 0 ile 6 puan arasında puanlandırılmaktadır. İdrar akım hızı olarak da kişinin idrarı yapma hızı göreceli olarak puanlanmaktadır.
1 en yüksek hız ile en ileri idrar yapma durumunu, 5 ise en düşük hız ile damla damla idrar yapma durumunu göstermektedir.
Yine kişinin yaşam kalitesi olarak da 0 puan en yüksek, 6 puan ise en düşük yaşam kalitesi seviyesini göstermektedir.
IPSS kadar yaygınlık kazanmasa da, Vizüel Prostat Semptom Skorlama sistemi (VPSS) kullanımı kolay, hastaların daha rahat uygulayabileceği bir sistem olarak pratikte kullanılmaktadır.
45 yaş üstünde özellikle şikayetleri başlayan beyler bu formları doldurarak şikayetlerinin ne derece ileri olduğunu kendileri de ölçebilirler.
